Դասախոսություն 13. ԹԵՐԱՊԻԱՅԻ ՏԵՎՈՂՈՒԹՅՈՒՆԸ

Հոգեվերլուծական աշխատանքի սկզբում կամ ընթացքում այցելուները հետաքրքրվում են աշխատանքի տևողությամբ: Այս հարցն աշխատանքի տարբեր փուլերում տարբեր այցելուների մոտ բազմաթիվ իմաստներ կարող է կրել: Դրանցից մեկը «տնտեսական-ֆինանսական» իմաստն է: Քանի որ վերլուծությունը վճարովի է, բնական է, որ այցելուն ցանկանում է իմանալ, թե որքան կարող է այն տևել:

 

Ֆինանսական նկատառումներով աշխատանքի ընդհատումը նույնքան վնասակար է, որքան ցանկացած այլ պատճառով աշխատանքի ընդհատումը: Հետևաբար՝ ցանկալի է նախապես պատրաստվել ինքնաճանաչման երկարատև գործընթացին և հնարավորինս ճիշտ հաշվարկել սեփական միջոցները:

 

Վերլուծական աշխատանքը տևում է ամիսներ և նույնիսկ տարիներ: Սակայն, ինչպես ամեն ինչ, վերլուծությունը նույնպես ունի սկիզբ և ավարտ: Քանի որ ինքնաճանաչման աշխատանքը բարդ է և կախված է բազմաթիվ գործոններից, ոչ ոք երբևէ չի կարող կանխագուշակել դրա իրական տևողությունը:

 

Այդուհանդերձ, ցանկալի է, որ թե՛ այցելուն, թե՛ հոգեվերլուծողը կարողանան աշխատել «անորոշության մեջ»: Կյանքում հաճախ է լինում, երբ գործ ենք ունենում կարևոր, սակայն ոչ ստույգ, անորոշ երևույթների հետ: «Անորոշի» հետ աշխատելու ունակությունը շատ կարևոր է թե՛ կյանքում, թե՛ վերլուծական աշխատանքում:

 

Հոգեվերլուծությունը մարդկային գործունեության այն տեսակն է, որը, տեղի ունենալով բազմաթիվ անորոշությունների առկայության պայմաններում, միաժամանակ մարզում է այդ անորոշություններին դիմագրավելու ունակությունը:

 

Ցանկալի է, որ վերլուծողն այցելուին հայտնի վերլուծական աշխատանքի երկարատևության, ժամանակային և այլ առումներով անորոշության մասին: Աշխատանքի տևողության վերաբերյալ ստույգ ժամկետ նշելը տեղին չէ:

 

Մյուս կողմից՝ հարկավոր է այցելուին հայտնել, որ նա ցանկացած պահի իրավունք ունի միակողմանիորեն ընդհատելու վերլուծական աշխատանքը։ Դա նրան կտա ապահովության զգացում, ինչը կնպաստի աշխատանքի արդյունավետ ընթացքին:

 

Երբեմն հարկավոր է լինում, որ այցելուն, ունենալով վերլուծության համար նախատեսված գումար, մտածի նոր միջոցներ վաստակելու կամ ձեռք բերելու մասին, որպեսզի աշխատանքը վաղաժամ չընդհատվի: Վերլուծվողը պետք է ձգտի լինել ինքնուրույն և պատասխանատու նաև ֆինանսական միջոցներ վաստակելու և ծախսերի առումով:

 

Վերլուծական աշխատանքը կողմերից պահանջում է լինել ոչ միայն աշխատասեր, այլ նաև խիզախ և դիմացկուն: Սակայն ինչպիսի դժվարությունների էլ այցելուն հանդիպի իր թերապիայի ժամանակ՝ դրանք նրան տանում են դեպի հասունացում, ինքնուրույնություն՝ նրան պատասխանատու դարձնելով իր սեփական անձի և կյանքի նկատմամբ:

 

Նմանատիպ դժվարությունները նպաստում են առավել ադապտացված անձի ձևավորմանը:

 

Վերլուծական աշխատանքի երկարատևության վրա կարող են ազդել մի շարք գործոններ.

Ինչևէ, անձի թերապիան՝ իբրև ինքնաճանաչման և ինքնազարգացման գործընթաց, վերջ չունի և ընթանում է մարդու ողջ կյանքի ընթացքում: Երբ խոսում ենք թերապիայի մասին, նկատի ունենք այցելուի և վերլուծողի միջև ընթացող աշխատանքը: Ուստի՝ թերապիան կարելի է համարել հաջողված, երբ դրա արդյունքում այցելուն ձեռք է բերում ինքնուրույն որակյալ վերլուծություններ կատարելու ունակություն:

 

Ուսուցողական (դիդակտիկ) վերլուծության ավարտից հետո ենթադրվում է այցելու-թերապևտ հարաբերությունների շարունակություն՝ սուպերվիզիաների ձևով:

 

Պետք է նշել, որ թերապիայի ավարտի վերաբերյալ վերոհիշյալ ցուցանիշները վերաբերում են դասական վերլուծությանը:

 

Դասական առումով վերջնական է համարվում այն վերլուծությունը, որի հետևանքով վերլուծվողն անձի այնպիսի որակներ է ձեռք բերում, որոնք նրան հնարավորություն են տալիս աշխատելու որպես վերլուծող:

 

Վերլուծության ավարտի վերաբերյալ որոշումը, ցանկալի է, որ կայացնեն վերլուծության երկու կողմերը՝ դրան նվիրելով մեկ կամ նույնիսկ մի քանի սեանս: Դա շատ կարևոր է, քանի որ անավարտ վերլուծությունն ավարտված համարելով՝ կարելի է վերլուծվողին մեծ վնասներ հասցնել: Նման պարագայում պատասխանատվությունը երկկողմանի է: Բացառություն են կազմում այն դեպքերը, երբ վերլուծողը զգուշացնում է վերլուծվողին նրա վերլուծության անավարտության և դրանից բխող ռիսկերի վերաբերյալ:

 

 

Հոգեվերլուծական տեխնիկաները հոգեթերապիայում

Արա Չալիկյան

Խմբագրեց Նորա Վանյանը