Վերադառնալ դասընթացին
ԲացՄուգ

Դասախոսություն 13. ԹԵՐԱՊԻԱՅԻ ՏԵՎՈՂՈՒԹՅՈՒՆԸ

Հոգեվերլուծական աշխատանքի սկզբում կամ ընթացքում այցելուները հետաքրքրվում են աշխատանքի տևողությամբ: Այս հարցն աշխատանքի տարբեր փուլերում տարբեր այցելուների մոտ բազմաթիվ իմաստներ կարող է կրել: Դրանցից մեկը «տնտեսական-ֆինանսական» իմաստն է: Քանի որ վերլուծությունը վճարովի է, բնական է, որ այցելուն ցանկանում է իմանալ, թե որքան կարող է այն տևել:
 
Ֆինանսական նկատառումներով աշխատանքի ընդհատումը նույնքան վնասակար է, որքան ցանկացած այլ պատճառով աշխատանքի ընդհատումը: Հետևաբար՝ ցանկալի է նախապես պատրաստվել ինքնաճանաչման երկարատև գործընթացին և հնարավորինս ճիշտ հաշվարկել սեփական միջոցները:
 
Վերլուծական աշխատանքը տևում է ամիսներ և նույնիսկ տարիներ: Սակայն, ինչպես ամեն ինչ, վերլուծությունը նույնպես ունի սկիզբ և ավարտ: Քանի որ ինքնաճանաչման աշխատանքը բարդ է և կախված է բազմաթիվ գործոններից, ոչ ոք երբևէ չի կարող կանխագուշակել դրա իրական տևողությունը:
 
Այդուհանդերձ, ցանկալի է, որ թե՛ այցելուն, թե՛ հոգեվերլուծողը կարողանան աշխատել «անորոշության մեջ»: Կյանքում հաճախ է լինում, երբ գործ ենք ունենում կարևոր, սակայն ոչ ստույգ, անորոշ երևույթների հետ: «Անորոշի» հետ աշխատելու ունակությունը շատ կարևոր է թե՛ կյանքում, թե՛ վերլուծական աշխատանքում:
 
Հոգեվերլուծությունը մարդկային գործունեության այն տեսակն է, որը, տեղի ունենալով բազմաթիվ անորոշությունների առկայության պայմաններում, միաժամանակ մարզում է այդ անորոշություններին դիմագրավելու ունակությունը:
 
Ցանկալի է, որ վերլուծողն այցելուին հայտնի վերլուծական աշխատանքի երկարատևության, ժամանակային և այլ առումներով անորոշության մասին: Աշխատանքի տևողության վերաբերյալ ստույգ ժամկետ նշելը տեղին չէ:
 
Մյուս կողմից՝ հարկավոր է այցելուին հայտնել, որ նա ցանկացած պահի իրավունք ունի միակողմանիորեն ընդհատելու վերլուծական աշխատանքը։ Դա նրան կտա ապահովության զգացում, ինչը կնպաստի աշխատանքի արդյունավետ ընթացքին:
 
Երբեմն հարկավոր է լինում, որ այցելուն, ունենալով վերլուծության համար նախատեսված գումար, մտածի նոր միջոցներ վաստակելու կամ ձեռք բերելու մասին, որպեսզի աշխատանքը վաղաժամ չընդհատվի: Վերլուծվողը պետք է ձգտի լինել ինքնուրույն և պատասխանատու նաև ֆինանսական միջոցներ վաստակելու և ծախսերի առումով:
 
Վերլուծական աշխատանքը կողմերից պահանջում է լինել ոչ միայն աշխատասեր, այլ նաև խիզախ և դիմացկուն: Սակայն ինչպիսի դժվարությունների էլ այցելուն հանդիպի իր թերապիայի ժամանակ՝ դրանք նրան տանում են դեպի հասունացում, ինքնուրույնություն՝ նրան պատասխանատու դարձնելով իր սեփական անձի և կյանքի նկատմամբ:
 
Նմանատիպ դժվարությունները նպաստում են առավել ադապտացված անձի ձևավորմանը:
 
Վերլուծական աշխատանքի երկարատևության վրա կարող են ազդել մի շարք գործոններ.
  • Որքան բարձր է վերլուծվող անձի «աններդաշնակության» աստիճանը, այնքան ավելի երկար կտևի վերլուծական աշխատանքը:
  • Որքան մեծ լինի սեփական անձը ճանաչելու և անձնային խնդիրները լուծելու մոտիվացիան, այնքան ավելի կարճատև կլինի վերլուծական աշխատանքը:
  • Որքան շատ և ուժեղ լինեն անձի դիմադրություններն, այնքան աշխատանքը երկարատև կլինի:
  • Որքան մեծ ծավալի աշխատանք կատարի վերլուծվողը միջսեանսային ժամանակահատվածում, այնքան կարճատև կլինի նրա թերապիան:
  • Մյուս հավասար պայմաններում այցելությունների հաճախականության մեծությունն ուղիղ համեմատական է թերապիայի վաղ ավարտին:
  • Թերապիայի արագ կամ դանդաղ ընթացքին կարող են նպաստել այցելուի կյանքում առկա բազմաթիվ օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ գործոններ՝ ընտանիքի անդամները, ծնողները, աշխատանքի բնույթը, սոցիալական բազմաթիվ գործոններ և այլն:
Ինչևէ, անձի թերապիան՝ իբրև ինքնաճանաչման և ինքնազարգացման գործընթաց, վերջ չունի և ընթանում է մարդու ողջ կյանքի ընթացքում: Երբ խոսում ենք թերապիայի մասին, նկատի ունենք այցելուի և վերլուծողի միջև ընթացող աշխատանքը: Ուստի՝ թերապիան կարելի է համարել հաջողված, երբ դրա արդյունքում այցելուն ձեռք է բերում ինքնուրույն որակյալ վերլուծություններ կատարելու ունակություն:
 
Ուսուցողական (դիդակտիկ) վերլուծության ավարտից հետո ենթադրվում է այցելու-թերապևտ հարաբերությունների շարունակություն՝ սուպերվիզիաների ձևով:
 
Պետք է նշել, որ թերապիայի ավարտի վերաբերյալ վերոհիշյալ ցուցանիշները վերաբերում են դասական վերլուծությանը:
 
Դասական առումով վերջնական է համարվում այն վերլուծությունը, որի հետևանքով վերլուծվողն անձի այնպիսի որակներ է ձեռք բերում, որոնք նրան հնարավորություն են տալիս աշխատելու որպես վերլուծող:
 
Վերլուծության ավարտի վերաբերյալ որոշումը, ցանկալի է, որ կայացնեն վերլուծության երկու կողմերը՝ դրան նվիրելով մեկ կամ նույնիսկ մի քանի սեանս: Դա շատ կարևոր է, քանի որ անավարտ վերլուծությունն ավարտված համարելով՝ կարելի է վերլուծվողին մեծ վնասներ հասցնել: Նման պարագայում պատասխանատվությունը երկկողմանի է: Բացառություն են կազմում այն դեպքերը, երբ վերլուծողը զգուշացնում է վերլուծվողին նրա վերլուծության անավարտության և դրանից բխող ռիսկերի վերաբերյալ:
 
Աֆորիզմներ
 
Վերջը լավ լինի:
Ճտերն աշնանն են հաշվում:
Լավ սկիզբը բերում է լավ ավարտի:
Միայն աշխատանքի վերջում ենք առավել լիարժեք գիտակցում, թե որքան խնդիրներ ենք ունեցել:
Լավ է ուշ, քան երբեք:
Ուշ լինի, նուշ լինի:
Յոթ չափիր, մեկ կտրիր:
Հոգեվերլուծությունը թան չէ, ամեն մարդու բան չէ:

 

Հոգեվերլուծական տեխնիկաները հոգեթերապիայում
Արա Չալիկյան
Խմբագրեց Նորա Վանյանը
ՀՈԳԵՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ՄԵԹՈԴՆԵՐՆ ՈՒ ՏԵԽՆԻԿԱՆԵՐԸ ՀՈԳԵԹԵՐԱՊԻԱՅՈՒՄ >Դասախոսություն 13. ԹԵՐԱՊԻԱՅԻ ՏԵՎՈՂՈՒԹՅՈՒՆԸ
Դասընթացի բովանդակություն
ՀՈԳԵՎԵՐԼՈՒԾԱԿԱՆ ՄԵԹՈԴՆԵՐՆ ՈՒ ՏԵԽՆԻԿԱՆԵՐԸ ՀՈԳԵԹԵՐԱՊԻԱՅՈՒՄ