Դասախոսություն 14. ՆԵՎՐՈԶԸ ՏՐԱՆՍՖԵՐՈՒՄ, ԿԱՄ «ԲԱԼԸ ՇՈԿՈԼԱԴՈՒՄ»

Տրանսֆերն աշխարհընկալման միջոց է, որը նաև նպաստում է այցելուի նևրոզը հոգեվերլուծական աշխատանքի հետազոտման օբյեկտ դարձնելուն: Այցելուի անձի և նևրոզի բազմաթիվ մանրամասներ արտահայտվում են նրա տրանսֆերի միջոցով:

 

Տրանսֆերի ուշադիր վերլուծությունը հնարավորություն է տալիս հայտնաբերելու նևրոզի այնպիսի մանրամասներ, որոնք առաջին հայացքից աննկատ են, սակայն շատ կարևոր են: Դրանց բացահայտումն ուղղակիորեն նպաստում է բուժման արդյունավետությանը:

 

Երազների, ազատ ասոցիացիաների, ինչպես նաև տրանսֆերի վերլուծության միջոցով ստացված տեղեկությունները «հասարակ, կենցաղային» տրամաբանության միջոցով բացահայտելն անհնար է:

 

Ենթագիտակցության բազմաթիվ դիմադրություններ և պաշտպանական մեխանիզմներ խանգարում են խորքային ինֆորմացիայի գիտակցմանը: Միևնույն ժամանակ «տրանսֆերենցիալ» հարաբերություններում նման խորքային ինֆորմացիան, բազմաթիվ դիմադրությունների առկայության պատճառով, արտահայտվում է անուղղակի ձևով:

 

Վերլուծելով այցելուի տրանսֆերը՝ վերլուծողն օգնում է նրան ճանաչել սեփական անձի՝ մինչ այդ անծանոթ նևրոտիկ առանձնահատկությունները: Կարելի է ասել, որ դասական վերլուծական գործընթացում տրանսֆերի վերլուծությունն այցելու-թերապևտ համագործակցության հիմնական միջոցն է:

 

Եթե «մարմնական» բժշկությունում այցելուն «բերում է» բժշկի կաբինետ իր մարմինն ու հիվանդ օրգան-համակարգերը՝ դրանց օբյեկտիվ հետազոտությունների արդյունքների հետ միասին, ապա «վնասված» հոգեկանի ոչ նյութական լինելու պատճառով՝ նման «մեխանիկական» մոտեցումն անհնար է:

 

Գոյություն չունեն հոգեկանի օբյեկտիվ, վստահելի հետազոտություններ: Նևրոզով տառապող մարդը չի կարող հոգեթերապևտիկ սեանսի ժամանակ գիտակցորեն, ամբողջ խորությամբ և ճշտությամբ ներկայացնել իր հիվանդությունը (խնդիրները),քանի որ շատ ներկայացվելիք նյութեր չեն գիտակցվում՝ թաքնված լինելով դիմադրությունների շերտերի տակ:

 

Այսպիսով՝ տրանսֆերի վերլուծությունը հնարավորություն է ստեղծում՝ բացահայտելու այցելուի հոգեկանի մինչ այժմ չգիտակցված շերտերը:

Համեմատելով վերլուծական թերապիան հայելու հետ՝ կարելի է ասել, որ այցելուի պատկերի մաքրությունն այդ հայելու մեջ կախված կլինի «հայելի-թերապևտի» «անաչառությունից, դրա մաքրությունից, հարթության աստիճանից»:

Այս «մաքրությունը» համարժեք է հոգեթերապևտի չեզոքությանը, նրա վերլուծվածության աստիճանին և խորությանը:

 

Մասնագիտական գրականության մեջ նշված է, որ հոգեթերապևտը պետք է ներկայանա որպես «դատարկ տեղ», չաղավաղի այցելուի տված և արտահայտած ինֆորմացիան իր՝ հոգեթերապևտի անցյալից ներկա բերված պատկերացումներով, դիրքորոշումներով և փորձով: Կարելի է ասել, որ նևրոզի վերլուծությունն ինչ–որ տեղ համարժեք է տրանսֆերի վերլուծությանը:

 

Իմանալով, որ այցելուն թերապևտին նախքան բուժական (վերլուծական) աշխատանքի սկիզբը չի ճանաչել՝ կարելի է համոզված լինել, որ այցելուի վերաբերմունքը թերապևտի նկատմամբ «խոսում է այցելուի անցյալի մասին» (նրա խնդիրների, արժեքների, բնավորության գծերի, դիրքորոշումների, նախասիրությունների և պատկերացումների մասին):

 

Վիրաբուժական աշխատանքում կիրառվող վիրաբուժական սեղանը, որի վրա տեղավորվում է հիվանդի մարմինը, հոգեվերլուծական աշխատանքում համարժեք է տրանսֆերին: Այն՝ իբրև մի հայելի, իր մեջ արտացոլում է այցելուի հոգեկանը և նրա հիվանդագին արտահայտումները, որոնք սկիզբ են առել նրա վաղ մանկական հասակից:

 

 

 

Հոգեվերլուծական տեխնիկաները հոգեթերապիայում

Արա Չալիկյան

Խմբագրեց Նորա Վանյանը