Դասախոսություն 3. ԱՇԽԱՏԱՆՔԱՅԻՆ ՀԱՄԱՁԱՅՆՈՒԹՅՈՒՆ, ԿԱՄ «ԱԼՅԱՆՍ»

Ցանկացած քիչ թե շատ երկարատև աշխատանքային գործունեություն ենթադրում է մի շարք նախնական պայմանավորվածություններ: Բացառություն չէ նաև հոգեվերլուծական աշխատանքը: Այստեղ խոսքն այցելու-վերլուծող երկարատև համագործակցության պայմանների մասին է:

 

Վերլուծական աշխատանքի որակը և արդյունավետությունը պայմանավորող գործոնները բազմազան են:

 

Դրանց շարքում, սակայն, կարևոր դեր են խաղում հետևյալ կետերի վերաբերյալ պայմանավորվածությունները և դրանց պահպանումն աշխատանքային փոխհարաբերությունների ողջ ընթացքում․

 

 

Հոգեվերլուծողն աշխատանքը սկսելիս չպետք է այցելուին երաշխիքներ տա նրա ապաքինման վերաբերյալ:

 

Այցելուի (վերլուծվողի) հաջողությունները կախված են բազմաթիվ գործոններից, որոնցից շատերն անկանխատեսելի են և հաճախ կախված չեն ոչ վերլուծողից, ոչ էլ վերլուծվողից: Խոստումներ տալը քեզնից կախում չունեցող գործոնների պարագայում, մեղմ ասած, անշնորհակալ բան է:

 

Լավագույն դեպքում, վերլուծողը կարող է խոստանալ անել իրենից կախված ամեն ինչ՝ այցելուի ապաքինմանը նպաստելու համար: Մասնագետը կարող է վերլուծվողի ախտորոշումը ճշտելուց հետո հայտնել, թե արդյոք նրա խնդիրները վերլուծական աշխատանքի միջոցով սկզբունքորեն կարգավորվող են: Ցանկացած վերլուծվողի համար սա շատ կարևոր տեղեկություն է:

 

Հոգեվերլուծողը (ինչպես նաև ցանկացած բժիշկ) պատասխանատու է իր աշխատանքի որակի, այլ ոչ թե արդյունքի համար:

 

Եթե մասնագետը երաշխիք է տալիս վերջնական դրական արդյունքի վերաբերյալ կամ նշում է «հաջողության» հասնելու ստույգ վերջնաժամկետ, ապա հնարավոր է, որ նա․

 

Երկու կողմերն աշխատանքի մեկնարկից առաջ և նույնիսկ աշխատանքի ընթացքում չպետք է բարեկամական կամ այլ մտերմիկ հարաբերություններ ունենան: Հակառակ դեպքում դա կարող է խիստ բարդացնել առանց այն էլ բարդ վերլուծական փոխհարաբերությունները, հանգեցնել վերլուծական աշխատանքի որակի կտրուկ անկման, ընդհուպ՝ մինչև ընդհատում:

 

Ցանկալի է, որ թերապևտը հետևի իր արտաքին տեսքին: Ցանկալի է, որ այն լինի ո՛չ ընդգծված նորաձև, ո՛չ էլ խիստ հնաոճ: Դա նույնպես կնպաստի «չեզոք-բարյացակամ» վերաբերմունքի պահպանմանը:

 

Շատ կարևոր է, որ այցելուն նույնպես ձգտի «չեզոք» վերաբերմունք ունենալ վերլուծողի անձի նկատմամբ:

 

Բացարձակ առումով դա, իհարկե, անհնար է, սակայն հարկավոր է մշտապես ձգտել դրան և խանգարող բոլոր հույզերն ու զգացմունքները վերլուծել՝ իբրև կարևոր ախտանիշներ: Այդ չեզոքությանը ձգտելու և մշտապես դրան մոտենալու նպատակով ցանկալի է, որ այցելուն և վերլուծողը մշտապես վերլուծեն իրենց «փոխանցումները» (տրանսֆերները):

 

Աշխատանքի ընթացքում՝ հատկապես առաջին շրջանում, ցանկալի է, որ այցելուն չկարդա հոգեբանական և հոգեթերապևտիկ գրականություն, չդիտի նման բովանդակությամբ ֆիլմեր և խուսափի նման բովանդակությամբ խոսակցություններից և բանավեճերից: Սա կարևոր է, քանի որ այդ ոլորտի ինֆորմացիան, հաճախ շատ նման լինելով այցելուի «ներքին խնդիրներին», միևնույն ժամանակ բոլորովին չի համապատասխանում դրանց: 

 

Դա ապակողմնորոշում է այցելուին, բարդացնում և երկարաձգում աշխատանքի ընթացքը: Վերլուծությունը դառնում է ավելի տևական, նվազում է առաջխաղացման ինտենսիվությունը և ավելանում են ֆինանսական ծախսերը:

 

Ցանկալի է, որ վերլուծական աշխատանքի ողջ ընթացքում այցելուն չկայացնի իր կյանքի համար շատ կարևոր նշանակություն ունեցող որոշումներ՝ ամուսնություն, ամուսնալուծություն, աշխատանքային ոլորտի կամ բնակության վայրի կտրուկ փոփոխություն և այլն:

 

«Ալյանսի» շրջանակում կարելի է խոսել նաև դիմելաձևի, դիստանցիայի և դիստանցիայի դինամիկայի մասին: Նշված թեմաները կներկայացվեն հաջորդ դասախոսություններում:

 

Վերլուծական աշխատանքի ընթացքում շատ կարևոր է չփոփոխել նախապես ձեռք բերված երկկողմանի համաձայնությունները: Դա հնարավորություն է տալիս ստեղծելու արդյունավետ աշխատանքի համար առավել բարենպաստ պայմաններ՝ այսպես կոչված «աշխատանքային ալյանս»:

 

 

 

Հոգեվերլուծական տեխնիկաները հոգեթերապիայում

Արա Չալիկյան

Խմբագրեց Նորա Վանյանը