Դասախոսություն 20. ՕՐԻՆԱԿՆԵՐ՝ ԹԵՐԱՊԵՎՏԻ ԱՆՁՆԱԿԱՆ ԿՅԱՆՔԻՑ

Թերապիայի ընթացքում այցելուները հաճախ հետաքրքրվում են թերապևտի անձնական կյանքով: Նրանք բազմաթիվ հարցեր են տալիս՝ փորձելով մասնակից լինել թերապևտի «արտաթերապևտիկ» կյանքին, ճանաչել նրան՝ իբրև մարդու:

 

Որոշ դեպքերում թերապևտի անձնական կյանքի վերաբերյալ տեղեկություններ տալիս են երրորդ անձինք, կամ հենց ինքը՝ թերապևտը: Ամեն դեպքում, նման տեղեկությունները բուժական գործընթացի համար կարող են լինել թե՛ օգտակար, թե՛ վնասակար:

 

Այցելուի կողմից թերապևտին ուղղված անձնական բնույթի ցանկացած հարցի կարելի է և նույնիսկ՝ անհրաժեշտ է պատասխանել՝ պահպանելով հետևյալ տրամաբանությունը․ հարցերը, նախ, հարկավոր է վերլուծել տրանսֆերի առումով, իսկ պատասխանները պետք է նպաստեն այցելուի խնդիրների ենթագիտակցական պատճառների բացահայտմանը և նրա ինքնագիտակցության զարգացմանը:

 

Այցելուի հարցերն, ինչպես նաև վերլուծության գործընթացում տեղի ունեցող ցանկացած այլ երևույթ, ենթակա են ուշադրության և վերլուծության: Դա նպաստում է թերապիայի որակի ապահովմանը, քանի որ թերապիայում չկա մի բան, որ ախտորոշիչ իմաստ չունի:

 

Թերապևտին ուղղված անձնական բնույթի հարցերը բնական են և հիմնականում որևէ վատ միտում չեն պարունակում:

 

Նախորդ նյութերից մեկում նշել էինք, որ ցանկացած այցելու՝ հանձին թերապևտի, ձգտում է գտնել մի «հենարան», որին կարելի է վստահել իր հոգու «ցավերն ու գաղտնիքները»: Դժվար է վստահել մի մարդու, ում չես ճանաչում:

 

Անորոշությունից առաջացող ներանձնային լարումը կարող է ինչպես խանգարել, այնպես էլ օգնել աշխատանքին: Յուրաքանչյուր վերլուծվող անձի համար հարկավոր է գտնել նրա վերլուծական աշխատանքին նպաստող լարման օպտիմալ չափը:

 

Մի կողմից՝ քիչ տեղեկացված լինելը կարող է որոշակի տագնապ առաջացնել այցելուի մոտ, մյուս կողմից՝ նրան չափազանց շատ և վաղաժամ ինֆորմացիա տրամադրելը նույնպես կարող է խնդիրներ առաջացնել նրա մոտ:

 

Հաշվի առնելով այս հանգամանքը՝ փորձառու թերապևտը պետք է ձգտի համապատասխան կերպով մոտենալ հարցերին պատասխանելուն՝ ճիշտ ընտրի ներկայացվող ինֆորմացիայի բնույթը, քանակը և թերապիայի այն ժամանակահատվածը, երբ այցելուն պատրաստ է «անվնաս» ընկալելու այն:

 

Ինֆորմացիայի տրամադրման հարցում ցանկալի է պահպանել հետևյալ կանոնները.

 

 

Նման կանոնակարգն աշխատանքի ժամանակ պահպանելը բավականին դժվար է: Դժվարության հիմքում այցելուի և հոգեթերապևտի սուբյեկտիվ մոտեցումներն են:

 

Լինում են դեպքեր, երբ «բավարար չվերլուծված» մասնագետն, աշխատելով «փորձառու» այցելույի հետ, իրեն ուղղված անձնական բնույթի հարցերին սկսում է պատասխանել անմիջականորեն՝ չվերահսկելով ընթացիկ վերլուծական գործընթացում տեղի ունեցող տրանսֆերային և կոնտրտրանսֆերային փոխհարաբերությունները: Դա անթույլատրելի է, քանի որ կարող է էլ ավելի բարդացնել, առանց այն էլ, բարդ թերապևտիկ փոխհարաբերությունները:

 

Բացի թերապևտի անձնական կյանքին վերաբերող օրինակներից՝ վերլուծական աշխատանքում հաճախ քննարկվում են տեղեկություններ գեղարվեստական գրականությունից, գիտական և հանրամատչելի հոդվածներից, հեռուստառադիոհաղորդումներից, ինտերնետից և թերապևտի աշխատանքային փորձից:

 

Մեծ տեղ կարող են գրավել մետաֆորիկ պատմություններն, առակներն ու նույնիսկ՝ ծիծաղաշարժ դեպքերը կյանքի տարբեր ասպարեզներից:

 

Հաճախ այցելուները քննարկման են բերում իրենց շրջապատում պտտվող թերի և ոչ ստույգ տեղեկություններն՝ այլ անձանց հոգեվիճակների, ստացած հոգեթերապևտիկ օգնության կամ դրանց արդյունքների վերաբերյալ: Այդպիսի նյութերը հարկավոր է քննարկել տրանսֆերի վերլուծության տեսանկյունից:

 

Բացարձակ որակյալ, անսխալ վերլուծական աշխատանք չի կարող լինել: Սակայն մշտապես հարկավոր է վերլուծել կողմերի զգացմունքները, պատկերացումներն ու վերաբերմունքը՝ տարանջատելու համար «տրանսֆերներն» ու «կոնտրտրանսֆերներն» իրականությունից:

 

 

 

Հոգեվերլուծական տեխնիկաները հոգեթերապիայում

Արա Չալիկյան

Խմբագրեց Նորա Վանյանը